برج و باروهای قدیمی یزد اثری تاریخی و دفاعی با قدمتی حدود هزار سال است که در دوره دیلمیان و اتابکان (حدود سال ۴۱۹ هجری قمری) توسط چهار سرهنگ ساخته شدهاند. این برج و باروها حصاری دایرهای شکل با دیوارهای بلند و مستحکم بودند که پیرامون شهر قدیم یزد کشیده شده بود تا مردم را از حملات غارتگران و دشمنان محافظت کند.
در گذشته، برج و باروهای یزد دارای چندین دروازه مهم از جمله قطریان (دروازه شاهی)، کوشک نو، مهریجرد و دروازه کیا بودند و تعداد برجهای دیدبانی تا ۹۰ عدد میرسید که به حفاظت از شهر کمک میکردند. با گسترش شهر در دوره امیر مبارزالدین، حصار جدیدی به همراه خندق حفر شده در اطراف شهر ساخته شد که شهر را دو برابر بزرگتر کرد و هفت دروازه داشت. امروزه بخشهای باقیمانده برج و بارو در مناطقی مانند خیابان سید گل سرخ، محلات مالمیر، امام خمینی و لبخندق شهر یزد مشاهده و بازسازی شدهاند. برجکهای نگهبانی قابل مشاهده در خیابان سید گل سرخ و خیابان فهادان که اطراف آن پارک است نمونههایی از بقایای برج و بارو هستند. این برج و باروها نشاندهنده اهمیت استراتژیک، معماری دفاعی و توسعه شهری یزد در طول تاریخ بودهاند و امروزه به عنوان نمادی از مقاومتی تاریخی مردم یزد شناخته میشوند.
آدرس :
عمده باقیماندههای برج و بارو در خیابانهای سید گل سرخ، محله مالمیر، امام خمینی و لبخندق یزد قرار دارند که بافت شهری اطراف آنها گسترش یافته و دسترسی آسان است.
برج و باروهای یزد در حال حاضر مجموعهای از قطعات پراکنده هستند و بخش بزرگی از آنها تخریب شده. با این حال بازدید از این بخشها، بخصوص برجکها و حصارهای مرمت شده، امکانپذیر است و میتواند تجربهای از فضای تاریخی دفاع شهری یزد به بازدیدکننده بدهد.