زندان اسکندر یزد: مدرسه یا زندان؟
موقعیت:
این بنای تاریخی در محله فهادان، یکی از قدیمیترین مناطق یزد و در همسایگی مساجد و خانههای تاریخی دیگر قرار دارد.
آدرس: یزد، محله فهادان، کوچه رختشویخانه، انتهای کوچه حمام نو.
تاریخچه و کاربری:
بنای فعلی در اصل مدرسه ضیائیه است که در دوره ایلخانی (قرن هفتم هجری) توسط سید ضیاءالدین حسین رضی و پس از او پسرانش ساخته شد و تا چند دهه پیش به عنوان مدرسه علوم دینی مورد استفاده بود.نام “زندان اسکندر” ریشه در افسانهها دارد؛ بر اساس روایات محلی، گمان میرود در گذشته مکانی نظامی یا حتی زندان در این محل وجود داشته، اما هیج سند تاریخی معتبری مبنی بر ساخت زندان توسط اسکندر مقدونی یا استفاده از این بنا به عنوان زندان وجود ندارد.شاعرانی چون حافظ از واژه “زندان اسکندر” به صورت استعاری استفاده کردهاند و در دوره قاجار این نام به اشتباه بر این بنا نهاده شد.هسته قدیمی بنا (گنبدخانه ۱۸ متری با تزئینات گچی و طلایی) از آثار دوره سلجوقی یا ایلخانی است و احتمالاً پیش از تبدیل به مدرسه، کاربری دیگری داشته، اما مدرک قطعی درباره زندان بودن آن در دست نیست.یکی از قدیمیترین مدارس علوم دینی ایران. تغییر کاربری از احتمالاً یک بنای نظامی یا عمومی به مدرسه و سپس به جاذبه گردشگری و کافه. فضای دلنشین و تاریخی برای گردشگران، با غرفههای صنایع دستی و کافه سنتی در حیاط.زندان اسکندر یزد در واقع مدرسهای تاریخی است و نام “زندان” بیشتر جنبه افسانهای و ادبی دارد. این بنا نمونهای منحصر به فرد از معماری اسلامی دوران ایلخانی و مکانی ایدهآل برای گردشگران علاقهمند به تاریخ و فرهنگ ایران است.
جاذبههای نزدیک:
بقعه دوازده امام
پیاده: کمتر از ۱ دقیقه (کمتر از ۱۰۰ متر، تقریباً در همسایگی مدرسه)./ماشین: ماشین را در حاشیه محله پارک کنید و پیاده بروید.
حمام ابوالمعالی
پیاده: ۲–۳ دقیقه (روبروی مدرسه و کنار بقعه دوازده امام)./ماشین: ۱–۲ دقیقه (تا حاشیه محله، ادامه پیاده).
خانه هنر یزد
پیاده: ۳–۴ دقیقه (حدود ۲۰۰ متر)./ماشین: ۱–۲ دقیقه (تا ورودی کوچه قدیمی، ادامه پیاده).
خانه لاریها
پیاده: ۴–۵ دقیقه (حدود ۲۹۰ متر)./ماشین: ۲–۳ دقیقه (تا حاشیه محله، ادامه پیاده).
موزه سکه و مردمشناسی (خانه حیدرزاده)
پیاده: ۴–۵ دقیقه (حدود ۳۰۰ متر)./ماشین: ۲–۳ دقیقه (تا حاشیه محله، ادامه پیاده).
آسیاب وزیر
پیاده: ۶–۷ دقیقه (حدود ۴۰۰ متر)./ماشین: ۳–۴ دقیقه (تا نزدیکی آسیاب، ادامه پیاده).
مسجد جامع یزد
پیاده: ۱۰–۱۲ دقیقه (حدود ۹۰۰ متر، مرکز شهر)./ماشین: ۳–۴ دقیقه (تا حاشیه محله، ادامه پیاده).
عکاس:
کیمیا پردال
کیمیا آقاداوودی جلفایی