سایت زدفان یک پلتفرم آنلاین است که به معرفی آموزشگاه‌های صنایع دستی و دوره‌های مرتبط می‌پردازد. این سایت به علاقه‌مندان کمک می‌کند تا به راحتی آموزشگاه‌های معتبر در زمینه‌های مختلف صنایع دستی مانند سفالگری، قالیبافی، سوزن‌دوزی، چرم‌دوزی و دیگر هنرهای سنتی را پیدا کنند و اطلاعات کاملی درباره دوره‌ها، اساتید و امکانات آموزشی کسب کنند. زدفان با هدف تسهیل دسترسی به آموزش‌های صنایع دستی، فضایی مناسب برای هنرجویان فراهم کرده تا بتوانند مهارت‌های خود را در این حوزه‌ها بهبود بخشند و به صورت حرفه‌ای وارد بازار کار شوند.
فرش دستباف با استفاده از تکنیک‌ها و روش‌های مختلفی بافته می‌شود که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. مهم‌ترین تکنیک‌های بافت فرش عبارتند از:
1. گره‌زنی (Knotting):
رایج‌ترین و مهم‌ترین تکنیک در بافت فرش دستباف است که در آن گره‌های رنگی به صورت دستی روی تارهای قالی زده می‌شود. دو نوع گره اصلی وجود دارد:
-
گره فارسی (سنه): گره‌ای نامتقارن که ظرافت و تراکم بالایی دارد و امکان ایجاد طرح‌های پیچیده را فراهم می‌کند.
-
گره ترکی (گیوردس): گره‌ای متقارن و مقاوم که بیشتر در مناطق ترک‌نشین استفاده می‌شود و دوام بالایی دارد.
2. تابلوبافی (Pile Weave)
در این تکنیک پس از ایجاد زیرساخت فرش (پشمینه) با نخ‌های تار و پود، نخ‌های پرده (گره‌ها) به صورت عمودی روی تارها بافته می‌شوند تا حجم و بافت فرش شکل بگیرد. این روش باعث ایجاد فرشی نرم و با دوام می‌شود.
3. گلیم‌بافی (Kilim Weave)
در این روش فرش بدون استفاده از گره بافته می‌شود و طرح‌ها با عبور نخ‌های رنگی به صورت افقی و عمودی روی هم ایجاد می‌شود. گلیم‌ها ساختاری ساده‌تر و محکم‌تر دارند و معمولاً برای طرح‌های هندسی استفاده می‌شوند.
4. جاجیم‌بافی
جاجیم نوعی پارچه سنتی است که با پیچیدن و تابیدن نوارهای باریک رنگی به دور هم ساخته می‌شود و بافتی نرم و ظریف دارد.
5. سوماک (Sumak)
نوعی گلیم‌بافی با تکنیک پیچشی است که بافتی برجسته و سه‌بعدی به فرش می‌دهد و بیشتر در مناطق خاصی از ایران رایج است.
مراحل آموزش بافت فرش
آموزش بافت فرش دستباف معمولاً در آموزشگاه‌ها و کارگاه‌های تخصصی صنایع دستی به صورت مرحله به مرحله انجام می‌شود:
-
آشنایی با مواد اولیه و ابزارها: آموزش انواع نخ‌ها (پشم، ابریشم، پنبه)، رنگرزی طبیعی و مصنوعی، دار قالی و ابزارهای مرتبط.
-
آموزش چله‌کشی: چله کشی به معنی کشیدن نخ‌های تار روی دار قالی است که پایه و اساس بافت فرش را تشکیل می‌دهد. این کار باید بسیار منظم و دقیق انجام شود.
-
آموزش گره‌زنی: یادگیری انواع گره‌ها (گره فارسی و ترکی) به صورت عملی و تکرار مکرر برای ایجاد مهارت و سرعت.
-
آموزش بافت پود: پود نخ‌هایی است که به صورت افقی زیر و روی تارها بافته می‌شود و استحکام فرش را افزایش می‌دهد.
-
خواندن نقشه و طراحی: آموزش خواندن نقشه‌های فرش و انتقال دقیق طرح‌ها به روی دار قالی.
-
آموزش تکنیک‌های تزئینی و پایان‌بندی: شامل تراشیدن پرزها، شستشو، تثبیت رنگ‌ها و اصلاح نهایی فرش.