مسجد شاه طهماسب یزد در سال ۹۵۵ هجری شمسی به دستور بیگم خاتون، دختر شاهطهماسب صفوی، در بافت تاریخی میدان بعثت این شهر ساخته شده است. این مسجد علاوه بر کارکرد مذهبی، بخشی از یک مجموعه حکومتی در اطراف خود بوده و پس از مسجد جامع یزد، یکی از مساجد مهم و برجسته شهر به شمار میرفته است. در گذشته، صدای نقارههای این مسجد در دو نوبت روز فضای اطراف را پر میکرد و همچنان به عنوان نمادی ارزشمند از فرهنگ و مذهب در یزد شناخته میشود.
این مسجد دارای امکاناتی نظیر آبانبار، بازارچه و رستوران سنتی است که بازدید از آن را برای گردشگران جذابتر میکند. معماری مسجد شاهطهماسب متعلق به دوره صفوی و سبک اصفهان است و شامل بخشهایی مانند تابستانخانه، گرمخانه، سردخانه، گنبد، سالن بزرگ، مقصوره و سه درب ورودی فلزی میباشد که اخیراً مورد مرمت قرار گرفتهاند.
سردر اصلی مسجد با خطوط آجری تزئین شده و کف و پشتبام آن با موزاییک پوشیده شده است. داخل گرمخانه و سردخانه با گچ پوشانده شده و ستونهای سردخانه از جنس سنگ و گچ ساخته شدهاند. مقصوره، که جایگاه پیشنماز است، در مرکز تابستانخانه واقع شده و دارای محرابی از سنگ مرمر به ابعاد ۷۶ در ۱۴۵ سانتیمتر است که به همراه یک سنگ مرمر کتیبهای دیگر، یادگاری از دوره صفوی محسوب میشود.
سادگی و زیبایی معماری مسجد در گرمخانه با پنج پنجره و سقف مسطح آن به خوبی نمایان است. گنبد آجری مسجد در داخل تابستانخانه قرار دارد و دارای هشت نورگیر فلزی و چند طاق نمای گچی است که پوشش داخلی آن با خطوط بنایی (خط اسلامی بدون انحنا) مزین شده است. همچنین در داخل تابستانخانه محرابی با کاشی معرق و نقوش اسلیمی، ترنجی، ختایی و خطوط ثلث وجود دارد.
در نزدیکی این مسجد مجموعه میدان بعثت(در زبان مردم گذشته به میدان شاه معروف بوده است) قرار دارد که اکنون به چهارراه تبدیل شده است.
آدرس:
یزد، میدان بعثت، بافت تاریخی یزد